Ontslag als ambtenaar
Vanaf 1 januari 2020 is de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA) van kracht. Sindsdien vallen ambtenaren niet langer onder een rechtspositieregeling, maar onder het private arbeidsrecht. Hier lees je alles over de gevolgen voor een ambtenaar met betrekking tot ontslag, opzegtermijn, ontslagprocedures, ontslagvergoeding en het recht op een WW-uitkering.
Wat is de WNRA (2020)?
De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA) is bedoeld om ambtenaren zoveel mogelijk dezelfde rechten en plichten te geven als werknemers in het bedrijfsleven. Met de invoering van de WNRA in 2020 zijn de regels uit het private arbeidsrecht voor meer dan een half miljoen ambtenaren gaan gelden. De belangrijkste verandering is dat de rechtspositieregelingen (ARAR, CAR-UWO) zijn vervangen door collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's). Met dit private cao-recht krijgen ambtenaren te maken met andere processen en procedures dan in het oude stelsel van publiekrechtelijke rechtspositieregelingen het geval was.
Waarom is de Ambtenarenwet aangepast?
Sinds 1929 vallen ambtenaren in Nederland onder de Ambtenarenwet. Men vond destijds dat de rechtspositie van ambtenaren vanwege de uitvoering van werk in het maatschappelijk belang anders geregeld moest zijn. Zo werd je als ambtenaar formeel aangesteld om voor het Rijk te werken. In bijna een eeuw tijd is er veel veranderd. De overheid is van mening dat aparte arbeidsregels voor ambtenaren niet langer nodig zijn. In de loop der tijd zijn de rechten en plichten van ambtenaren als steeds meer gelijk getrokken met die van werknemers in het bedrijfsleven. Zo zijn ambtenaren ook onder de Zorgverzekeringswet gaan vallen en is pensioenfonds ABP geprivatiseerd. Met de WNRA wordt een volgende stap gezet voor iedereen die voor de overheid werkt.
Voor welke ambtenaren geldt de WNRA?
De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren geldt voor iedere ambtenaar. Voor de volledigheid sommen we het onderscheid dat de overheid maakt op:
- Rijksambtenaar;
- Provincieambtenaar;
- Gemeenteambtenaar;
- Onderwijsambtenaar;
- Politieambtenaar;
- Defensieambtenaar.
Wat verandert er voor ambtenaren?
Hoewel de WNRA invloed heeft op de rechten en plichten van ambtenaren, is er ook een aanzienlijk deel waar de wet geen invloed op uitoefent. Zo behoud je de speciale ambtenarenstatus en zul je gewoon dezelfde werkzaamheden blijven uitvoeren. Ook de arbeidsvoorwaarden waaronder je salaris, vakantie-uren en keuzebudget blijven ongewijzigd. In overleg met overheidsbonden en werkgevers zijn de oude rechtspositieregelingen voor ambtenaren omgezet naar nieuwe cao's. De zaken die wèl per 1 januari 2020 gewijzigd zijn, merk je vooral als je in dienst treedt of je arbeidsovereenkomst wordt beëindigd. Hieronder sommen we de belangrijkste veranderingen op.
1. Tweezijdige arbeidsovereenkomst
Een ambtenaar krijgt sinds 2020 een tweezijdige arbeidsovereenkomst i.p.v. een eenzijdige aanstelling. Je maakt hierdoor bij het in dienst treden afspraken met je werkgever over je dienstverband. Je werkgever kan deze niet eenzijdig wijzigen, tenzij een Ondernemingsraad of vakbond het daarmee eens is.
2. Valt onder een cao
Een ambtenaar viel tot 2020 onder een rechtspositieregeling (ARAR, CAR-UWO). Sinds 2020 valt iedere ambtenaar onder een collectieve arbeidsovereenkomst. Deze cao's zijn tot stand gekomen met hulp van overheidsbonden en werkgevers.
3. Geen ontslag bij ziekte
Een ambtenaar mocht voorheen niet wegens ziekte, maar wel tijdens ziekte ontslagen worden. Bij reorganisatie bijvoorbeeld. Dat mag sinds 2020 niet meer. Bij volledige arbeidsongeschiktheid mag je de eerste twee jaar niet ontslagen worden. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid is die termijn zelfs drie jaar.
4. Ontslag via UWV of rechter
Indien een ambtenaar ontslagen wordt wegens reorganisatie of langdurige arbeidsongeschiktheid, zal diens werkgever eerst langs het UWV moeten. Dat was tot 2020 niet het geval. Als er meerdere ontslagredenen zijn, zal je werkgever eerst naar de kantonrechter moeten.
5. Bezwaar via kantonrechter
Een ambtenaar kan zijn of haar ontslag aanvechten. Indien je er met je werkgever niet uit komt, moest je voorheen naar de bestuursrechter. Vanaf 2020 kun je terecht bij de kantonrechter. Je kunt bovendien nog in hoger beroep en zelfs in cassatie bij de Hoge Raad.
6. Aanzegplicht en vergoeding
Ambtenaren met een tijdelijk contract dienen minstens één maand voor de einddatum schriftelijk medegedeeld te worden of de arbeidsovereenkomst verlengd wordt en onder welke voorwaarden dat gebeurt. Verzuimt je werkgever deze deadline of aanzegplicht? Dan heb je recht op een vergoeding van één maandsalaris.
Juridische hulp ambtenarenontslag
Heb je te maken met (mogelijk) ontslag als ambtenaar? Dan wil je natuurlijk weten welke rechten en plichten je hebt én wat je het beste kunt doen. Wij staan voor je klaar met gratis juridisch advies en bieden deskundige hulp bij je ontslag.
Bel nu met een jurist
Het eerste advies van onze arbeidsjuristen is altijd gratis.
020-4689114 (gratis)
| Maandag-donderdag | 08:00 - 21:00 u |
| Vrijdag | 08:00 - 20:00 u |
| Zaterdag-zondag | Op afspraak |
Buiten openingstijden kun je ons altijd mailen.
Ontslagprocedures ambtenaar
De ontslagprocedures voor een ambtenaar zijn sinds 2020 gelijk aan die van een werknemer uit het bedrijfsleven. In eerste instantie zal je werkgever het eens proberen te worden over de voorwaarden van je ontslag. Lukt dat niet? Dan is je ontslagreden doorslaggevend voor de te volgen route.
Ontslagprocedures uit de WAB
De ontslagprocedures voor ambtenaren zijn gebaseerd op de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB). Deze wet is net als de WNRA op 1 januari 2020 ingegaan. In 95% van de gevallen blijkt ontslag met wederzijds goedvinden ook voor een ambtenaar de prettigste en meest snelle manier van ontslag, ongeacht de ontslagreden. Je overlegt dan met je werkgever over je ontslagvoorwaarden en tekent na akkoord beide een vaststellingsovereenkomst om je ontslag te effectueren. Kom je er niet uit met je werkgever? Dan zal deze bij reorganisatie of langdurige arbeidsongeschiktheid om toestemming moeten vragen bij het UWV. Bij vrijwel alle andere ontslagredenen zal je werkgever de kantonrechter moeten verzoeken om je arbeidsovereenkomst te ontbinden.
Opzegtermijn ontslag ambtenaar
Bij een opzegging moet je werkgever de opzegtermijn van je arbeidsovereenkomst in acht nemen. De wettelijke opzegtermijn bedraagt 1 tot 4 maanden (afhankelijk van de duur van je dienstverband), maar er zijn uitzonderingen op deze regel. Een kantonrechter ontbindt je arbeidscontract met inachtneming van dezelfde termijn. Op deze termijnen van de duur van een ontslagprocedure via het UWV of de kantonrechter in mindering worden gebracht, maar er geldt altijd een minimum opzegtermijn van één maand.
Ontslagredenen ambtenaar
Je kunt als ambtenaar niet zomaar ontslagen worden. Voor een beëindiging van een arbeidsovereenkomst is er een redelijke grond nodig. Bovendien moet herplaatsing in een andere passende functie, al dan niet met behulp van scholing, onmogelijk zijn of niet in de rede liggen.
In onderstaand overzicht zie je welke redenen er zijn om een ambtenaar te ontslaan. In alle gevallen zal er een deugdelijk ontslagdossier aanwezig moeten zijn. De uitzondering daarop is ontslag op staande voet (vergelijkbaar met het oude strafontslag). Omdat per 1 januari 2020 de WAB van kracht is, kan een verzameling van omstandigheden uit bestaande ontslaggronden ook tot ontslag leiden. Deze zogeheten cumulatiegrond is van toepassing als van je werkgever niet in redelijkheid gevergd kan worden dat je arbeidsovereenkomst voortduurt.
A-grond
Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen verlies je je baan door bijvoorbeeld financiële problemen, werkvermindering of automatisering. Hier lees je wat bedrijfseconomisch ontslag is, welke procedures erbij horen, wanneer ontslag is toegestaan en welke stappen jij kunt zetten als bij jou ontslag dreigt.
A-grond
Het ging al een tijdje minder goed met het bedrijf waar je werkt. Opeens wordt je medegedeeld dat bedrijfseconomische omstandigheden aanleiding zijn om te gaan reorganiseren. Bij ontslag om reorganisatie verlies je je baan vanwege een verhuizing, fusie, overname of herstructurering. Hier lees je wanneer ontslag om reorganisatie is toegestaan en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
B-grond
Bij ontslag om langdurige arbeidsongeschiktheid verlies je je baan omdat je gedurende een onafgebroken periode van minimaal twee jaar (24 maanden) arbeidsongeschikt of ziek bent geweest. Hier lees je wanneer je ontslag bij langdurige arbeidsongeschiktheid gegrond is en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
C-grond
Bij ontslag om regelmatig ziekteverzuim verlies je je baan omdat je vaak ziek bent. Het verzuim gaat niet snel afnemen, er is geen ander werk is en de gevolgen voor je collega's zijn onaanvaardbaar. Hier lees je wanneer er sprake is van frequent ziekteverzuim, wat het opzegverbod inhoudt en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
D-grond
Bij ontslag om onvoldoende functioneren verlies je je baan omdat je werkgever aantoont dat je ongeschikt bent voor je functie. Hier lees je wat disfunctioneren is, wanneer dat terecht is, welke ontslagprocedure erbij hoort en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
E-grond
Bij ontslag wegens verwijtbaar handelen of nalatigheid verlies je je baan omdat je werkgever vindt dat je een redelijke opdracht weigert uit te voeren. Het kan ook zijn dat je vaak te laat komt of er door jouw toedoen iets is gebeurd dat grote gevolgen heeft. Hier lees je wanneer je verwijtbaar of nalatig bent en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
F-grond
Bij ontslag vanwege een ernstig gewetensbezwaar verlies je je baan omdat je (samen met je) werkgever vaststelt dat het bezwaar onoverkomelijk is. Bijvoorbeeld omdat dit religieuze, morele of ethische gronden heeft. Hier lees je wanneer er sprake is van een onoplosbaar bezwaar en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
G-grond
Bij ontslag wegens verstoorde arbeidsverhouding heb je een onoplosbaar arbeidsconflict met je werkgever. Bijvoorbeeld doordat je karakter botst met dat van je leidinggevende. Hier lees je welke geschillen aanleiding zijn voor ontslag vanwege een verstoorde arbeidsrelatie en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
H-grond
Bij ontslag vanwege andere omstandigheden verlies je je baan omdat je werkgever het niet redelijk acht om je in dienst te houden. Bijvoorbeeld omdat je in de gevangenis zit, geen verblijfsvergunning hebt of in een prominente functie van inzicht verschilt over het te voeren beleid. Hier lees je wanneer er sprake is van een andere omstandigheid en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
C-grond t/m H-grond
Bij ontslag om persoonlijke redenen verlies je je baan omdat je werkgever vindt dat jou ten aanzien van je gedrag iets te verwijten valt. Het is een verzamelnaam voor de ontslaggronden die in eerste instantie via de kantonrechter moeten worden afgewikkeld zoals frequent ziekteverzuim, disfunctioneren en een verstoorde arbeidsrelatie. Hier lees je wanneer er sprake is van persoonlijke redenen en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
I-grond
Bij ontslag op basis van cumulatiegrond verlies je je baan omdat er verschillende redenen zijn die je ontslag rechtvaardigen. Die redenen zijn op zichzelf onvoldoende om je te kunnen ontslaan, maar de combinatie van ontslagredenen bieden samen wel voldoende grond. Hier lees je welke ontslagredenen niet gecombineerd mogen worden, wanneer je ontslag gegrond is en wat je eraan kunt doen als je op cumulatiegrond ontslagen wordt.
Bij ontslag op staande voet verlies je je baan met onmiddellijke ingang. Je werkgever moet een dringende reden hebben, je die reden meteen mededelen en direct overgaan tot je ontslag. Hier lees je wanneer er sprake is van een dringende reden, wat de gevolgen zijn en wat je eraan kunt doen als je om die reden ontslagen wordt.
Bij ontslag van rechtswege door einde arbeidsovereenkomst verlies je je baan omdat je arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd afloopt of als de gebeurtenis of taak waarvoor de arbeidsovereenkomst is aangegaan, is ingetreden of vervuld. Hier lees je in welke situaties je ontslagen mag worden en wanneer je in aanmerking komt voor een vergoeding.
Ontslagvergoeding ambtenaar
Een ontslag heeft vaak grote financiële gevolgen. Om een gebrek aan inkomen op te vangen, heb je bij ontslag als ambtenaar in de basis recht op een transitievergoeding en WW-uitkering. Bij ontslag met wederzijds goedvinden kun je onderhandelen over een hogere ontslagvergoeding.
Transitievergoeding voor ambtenaar
Een ambtenaar heeft bij ontslag recht op een transitievergoeding, tenzij je ernstig verwijtbaar hebt gehandeld of nalatig bent geweest. De transitievergoeding is een wettelijk bepaald minimumbedrag. Als ambtenaar ontvang je een transitievergoeding bij onvrijwillig ontslag. Als je zelf ontslag neemt, heb je daar geen recht op (met Zelf ontslag nemen lukt het vaak toch). De hoogte van je transitievergoeding is afhankelijk van de duur van je dienstverband en je bruto maandloon. Met onze transitiecalculator kun je zelf de hoogte van je transitievergoeding berekenen.
WW-uitkering voor ambtenaar
In de basis heb je na onvrijwillig ontslag als ambtenaar recht op een WW-uitkering. Een uitzondering hierop is ontslag op staande voet. De WW-uitkering is afhankelijk van je arbeidsverleden en kent een maximumgrens. De hoogte van de uitkering zal waarschijnlijk lager zijn dan je laatst verdiende salaris. De voorwaarden waarop een ambtenaar in aanmerking komt voor een WW-uitkering zijn als volgt:
- Je moet verzekerd zijn voor werkloosheid;
- Je moet werkloos zijn;
- Je moet direct beschikbaar zijn voor werk;
- Je moet voldoen aan de wekeneis;
- Je mag niet verwijtbaar werkloos zijn.
5 tips bij ontslag ambtenaar
Bij een ontslag als ambtenaar komt er veel op je af. Je vraagt je waarschijnlijk vooral af of je ontslag wel terecht is. Kan een ambtenaar zijn/haar ontslag aanvechten? Heb je recht op een transitievergoeding en WW-uitkering? Wat kun je het beste doen?
Hieronder geven we 5 tips om ervoor te zorgen dat je geen rechten verspeelt. Informeer je goed en schakel juridische hulp in om bezwaar te maken of betere ontslagvoorwaarden te bedingen.
1.Ga niet akkoord met ontslag
Laat de aanzegging van ontslag eerst bezinken en ga nooit akkoord met een eerste ontslagvoorstel. Misschien is je ontslagreden ongeldig. Lever ook nog geen overheidseigendommen in. Beide kunnen duiden op verkapte instemming met kans op het verliezen van je WW-uitkering. Vraag om je ontslagreden schriftelijk te bevestigen en geef aan dat je bedenktijd wilt voor het inwinnen van juridisch advies.
2. Win juridisch advies in
Je hebt wettelijk gezien twee weken de tijd om juridisch advies in te winnen. Maak daar gebruik van en ga niet in zee met een jurist die door je werkgever wordt aangewezen. Met deskundig advies en de juiste juridische hulp ben je er zeker van dat je belangen zo goed mogelijk worden behartigd. Wij onderhandelen namens jou, proberen je ontslagvergoeding te verhogen en je WW-uitkering veilig te stellen.
3. Blijf aan het werk
Bij een aanzegging tot ontslag is je dienstverband niet meteen beëindigd. Blijf beschikbaar voor werk en bevestig dit zonodig schriftelijk. Ga niet zomaar akkoord als je werkgever je wil schorsen of op non-actief wil stellen. Wij kunnen je adviseren of het nodig is om bezwaar te maken.
4. Leg een dossier aan
Bij (dreigend) ontslag is het raadzaam om vanaf dat moment schriftelijk te reageren. Hierdoor is het voor een jurist (en later wellicht een rechter of UWV-medewerker) makkelijker om je ontslagzaak te beoordelen. Start met het verzamelen van informatie rond je ontslag in een eigen dossier. Vraag om een schriftelijke bevestiging van je ontslagaanzegging. Bewaar relevante e-mails en gespreksverslagen rondom je functioneren. Zoek bewijs van goede prestaties
5. Voorkom negatieve feedback
Blijf voldoende presteren en stel je positief op ten aanzien van collega's. Laat je niet negatief uit ten opzichte van leidinggevenden of je werkgever. Doe dat ook niet tegenover klanten of leveranciers. Je wilt voorkomen dat er kritiek in je ontslagdossier wordt opgenomen. Accordeer geen gespreksverslagen, maar teken ze 'voor gezien'. Ter voorbereiding op een ontslag kun je schriftelijk bewijs van goede prestaties uit het verleden verzamelen. Kijk of je notities, brieven, e-mails of WhatsApp-berichten van ambtenaren of klanten kunt vinden om je positie te versterken.
Hulp bij ontslag ambtenaar
Wat kun je als ambtenaar doen als je het niet eens bent met je voorgenomen ontslag? Je kunt zelf gerechtelijk bezwaar maken of je ontslagzaak overdragen aan onze ontslagjuristen. Na onderhandeling komen wij in 95% van de gevallen op ontslag met wederzijds goedvinden uit.
Bezwaar maken tegen ontslag
Sinds 2020 kan een ambtenaar bij ontslag bezwaar maken bij de kantonrechter. Deze behandelt zaken binnen het burgerlijk recht, waaronder arbeidszaken. Indien je het niet eens bent met diens beslissing, kun je in hoger beroep bij het Gerechtshof óf in cassatie gaan bij de Hoge Raad. Dat is het hoogste civiele rechtsorgaan.
Juridische hulp voor ambtenaren
Hoe penibel je situatie ook lijkt: in de meeste gevallen blijkt ontslag met wederzijds goedvinden (tegen betere voorwaarden) mogelijk te zijn. Zeker met wat druk van een externe arbeidsjurist. Je kunt ons bellen voor gratis juridisch advies of één van onze voordelige ontslagpakketten afnemen.